Pahara Nepal
  • गृहपृष्ठ
  • समाचार
  • कोरोना भाइरस
  • समाज
    • दुर्घटना
    • स्वास्थ्य
    • अन्तर्वार्ता
    • पहरा विशेष
    • प्रहरी/सुरक्षा
  • राजनीति
  • प्रदेश
    • प्रदेश १
    • प्रदेश २
    • बागमती प्रदेश
    • गण्डकी प्रदेश
    • प्रदेश ५
    • कर्णाली प्रदेश
    • सुदूरपश्चिम प्रदेश
  • राष्ट्रिय
  • अन्तराष्ट्रिय
  • अर्थ/वाणीज्य
  • मनोरन्जन
  • खेलकुद
  • विचार
  • विविध
    • रोचक
    • पत्र-पत्रिका
    • राशिफल
    • फोटो फिचर
    • धर्म/सांस्कृति
    • कला/शैली
    • प्राविधि
English
No Result
View All Result
TRENDING
covid-19 कोरोना भाइरस Coronavirus कोरोना भाइरस संक्रमण कोरोना संक्रमितको मृत्यु नेकपा कोरोना संक्रमण मुक्त प्रधानमन्त्री ओली
  • गृहपृष्ठ
  • समाचार
  • कोरोना भाइरस
  • समाज
    • दुर्घटना
    • स्वास्थ्य
    • अन्तर्वार्ता
    • पहरा विशेष
    • प्रहरी/सुरक्षा
  • राजनीति
  • प्रदेश
    • प्रदेश १
    • प्रदेश २
    • बागमती प्रदेश
    • गण्डकी प्रदेश
    • प्रदेश ५
    • कर्णाली प्रदेश
    • सुदूरपश्चिम प्रदेश
  • राष्ट्रिय
  • अन्तराष्ट्रिय
  • अर्थ/वाणीज्य
  • मनोरन्जन
  • खेलकुद
  • विचार
  • विविध
    • रोचक
    • पत्र-पत्रिका
    • राशिफल
    • फोटो फिचर
    • धर्म/सांस्कृति
    • कला/शैली
    • प्राविधि
English
No Result
View All Result
nepalvani-logo
No Result
View All Result

विश्व कोभिड–१९ महामारी र विकराल यूवा बेरोजगारी


विश्व कोभिड–१९ महामारी र विकराल यूवा बेरोजगारी

—लोकनारायण सुबेदी

नेपालबाट रोजगारीको खोजीमा विदेशिने नेपाली यूवाहरुको वास्तविक संख्या के कति छ त्यसको यकिन तथ्यांक सरकारसँग पनि छैन । त्यसैले यूवा समुदायमा एकातिर सचेतनाको अभाव अर्कोतिर ठगीको धन्धा निरन्तर चलिरहेको  अनि भारत भएर विदेशिने कारणले  समेत गर्दा यसको यकिन हुन नसकेको हो । तथापि आधिकारिक जस्तै तथ्यांक अनुसार नेपालबाट दिन दिनैजसो विदेशिने यूवा शक्तिको संख्या १५ सयदेखि २ हजारसम्म रहेको अनुमान गरिन्छ । यस हिसावले आज विश्वका प्रायः सबै मुलुकमा धेरै या थोरै नेपाली यूवाहरु कामको खोजीमा पुगेका छन् । तथापि सबैभन्दा बढी खाडीका मुलुकहरुमा अत्याधिक धेरै यूवायुवती जाने गरेका छन् भने मलेशिया र दक्षिण कोरिया पनि नेपालको सस्तो श्रम जाने उल्लेखनीय गन्तब्यहरु हुन् भनेर सत्ताशालीहरु खुशी  भइरहेका हुन्छन् । भारतमै पनि  कामको खोजीमा  जाने नेपाली यूवाहरुको संख्यमा पनि लाखौं रहेको छ । 

हुन पनि कृषि प्रधान मुलुक नेपालमा एकातिर कृषिमा अझै अधिकतम श्रमभार करीब ६५ प्रतिशत रहेको छ भने अर्कोतिर त्यो श्रम अन्यत्र खपत हुने भरपर्दो स्थिति र  आधार केही पनि बनेको छैन र निकट भविष्यमा बन्ने आशा गर्ने संकेतसम्म पनि देखिएको छैन । त्यसैको परिणति हो कि माथि भनिएका देशहरुमा बैध अबैध रुपमा हाम्रो ठूलो  ऊर्जाशील यूवा श्रम शक्ति पलायन भइरहेको छ । यस्तो स्थितिमा गाउघर यूवा यूबतीले प्रायः शून्य हुन थालेकोमा बुढापाकाहरु चिन्ता व्यक्त गर्दछन् । तर राष्ट्रिय आयमा करीब २८ प्रतिशतभन्दा बढी बिप्रेषण (रेमिट्यान्स) प्राप्त हुने गरेको तथ्यांक सगर्ब प्रस्तुत गर्ने सरकार भने बिदेशमा गएका आफ्ना ऊर्जाशील यूवाहरुले सहनुपर्ने भुक्तमान र हैरानीकाप्रति भने यदकदा बाहेक संबेदनशील भएको पटक्कै देखा पर्दैन । यो कम गम्भीर दुःख र चिन्ताको बिषय होइन । 

विदेशमा सबैतिर र खाशगरी खाडीका देशहरुमा नेपाली यूवाहरुले अत्यन्तै कठिन, फोहोर मैलायुक्त र खतरायुक्त अर्थात् ‘थ्री डी’(डेञ्जरस, डर्टी एण्ड डिफिकल्ट) काम गर्न बाध्य हुनुपर्ने स्थिति बिद्यमान रहेको छ । जसले गर्दा त्यहाँको चर्को शोषण, असैह्य प्रकृतिको अस्वस्थकर बसोबास  र कठिन कामका कारणले समेत कयौले ज्यान गुमाउनु परको र लाश बनेर स्वदेश फिर्ती हुनुपरको हृदयबिदारक स्थिति पनि छ । कतिपयले भने बिदेशी बिरानो ठाउँमा जेल जीवन पनि बिताइरहनु परेको छ । उदाहरणको निम्ति कतारको मात्रै उल्लेख गर्ने हो भने केही  बर्ष अघिको अभिलेख अनुसार पनि बितेको ५ बर्षमा ४ सय जना नेपाली यूवाहरुले ज्यान गुमाइसकेका छन् । यस बारेमा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमै चिन्ता र चासो बढेको पनि पाइएको हो । तर तिनको कार्यस्थलको असुरक्षा, कामको बोझ र ज्यालाको कमी तथा स्वास्थ्योपचारको सन्दर्भमा विदेशी मालिक र स्वदेशी मालिक(सरकार) कसैले वास्ता गर्ने गरेका छैनन् । यसरी बिरानो देशमा असुरक्षित अवस्थामा जोतिन हाम्रा यूवा यूवतीहरु बाध्य र अभिशप्त छन् ।  

अर्कोतिर घरेलु कामदारको रुपमा कार्यरत नेपाली  दिदी बहिनीहरुमाथिको शारिरीक, मानसिक शोषण र बलात्कार जस्ता जघन्य अपराध हुने गरेको एकपछि अर्को तथ्यांकले पनि उनीहरुको दुर्दशालाई नराम्रोसँग दर्शाइरहेका छन् । के कटु सत्य हो भने नेपाल औद्योगिकरणमा पछि त परेकै छ, त्यसमाथि रोजगारीको अभावले गर्दा अनेक प्रतिकूलतालाई बेहोर्दै र सामना गर्दै रोजगारीका निम्ति बिदेश जान बाध्य हुनु परिरहेको छ । जनसंख्या बृद्धि सगसँगै वर्षेनी नेपाली श्रम बजारमा आउने यूवाहरुको संख्या करीब ५ लाखभनदा बढी रहेको दर्शाउने गरिएको छ । त्यसमध्ये झण्डै चारलाख जति यूवाहरु विदेश जान बाध्य छन् । यसले मुलुकमै रोजगारी सिर्जना गर्नुपर्ने दबाव पनि बढिरहेको छ । तर सरकार देश र जनताका समस्याप्रति कति पनि गम्भीर र संबेदनशील नभएकोले यस्तो दबाबको कुनै सार्थक र सकारात्मक परिणति आउन भने सकेको छैन र यसरी आउने पनि देखापर्दैन । अहिलेसम्मको कटु यथार्थ यही नै हो ।

त्यसमा पनि सिद्धान्तहीन कुर्सीमुखी  राजनीतिका कारणले उत्पन्न हुने गरेको राजनीतिक  अस्थिरता, उद्योग व्यवसाय मैत्री र लगानी मैत्री बातावरणको अभाव र संकीर्ण स्वार्थबश नियमित रुपमा हुने गर्दै आएका बन्द, हडताल, अनि अजश्र जलश्रोत लगायत ऊर्जाको राष्ट्रिय हितमा उपयोग हुन नसक्नु र जस्ता अकल्पनीय संकटका कारणले समेत देशमा रोजगारीको बिकास हुने ठूलो सम्भावना भएर पनि त्यसले मूर्तरुप लिन पटक्कै सकेको र पाएको छैन । आज धुकुर धुकुर चलेका उद्योग धन्धाहरु पनि बिद्यूतको अभावले पूर्ण क्षमता चल्न नपाएको र उत्पादन बढाउन नसकिरहेको स्थिति छ भने कृत्रिम लोडसेडिङ्ग गरेर कमिशनको आधारमा महँगा बिद्यूत सामाग्री मगाउन जस्ता संगठित कमशिनखोरी र भ्रष्टाचार जस्ता कुकृत्यहरु बढेको कुरा पनि कुतै लुकेछिपेको कुरा छैन । 

शिक्षामा समेत ठूलो माफियागिरी चलाएर यसलाई पनि वैज्ञानिक, सर्बसुलभ, रोजगारीमुखी र श्रमलाई सम्मान गर्ने किमिसको बनाइएको छैन । लोकतन्त्रमा सबै क्षेत्रमा ‘लोकको हित गर्ने’ जिम्मेवारी लोकतान्त्रिक सरकारको हुन्छ । तर हामीकहाँ यस्तो उत्तरदायित्वको बोध गर्ने परिपाटी बिल्कुलै बसेको छैन ।  यी सबै कुराको समग्र परिणति कमजोर अर्थतन्त्रकै चक्रब्यूहमा हाम्रो देश धकेलिएको छ । यसबाट मोडेर सही दिशामा यसलाई नल्याइएसम्म सही ढंगले नचलाएसम्म नयाँ नेपाल र समृद्धिको नारा जतिसुकै फलाके पनि त्यो नारैमा मात्र सीमित हुने कुरा निश्चित छ । 

त्यसमा पनि अहिले चलेको विश्वव्यापी कोभिड–१९ महामारीले बिश्वभरीकै अर्थतन्त्र ठप्पको अबस्थामा गएको छ । वैदेशिक रोजगारी अपवादलाई छोडेर बन्द भइसकेको छ । कतिपय यूवाहरु कठिनाई झेल्दै स्वदेश फर्किसकेका छन् भने कतिपय अझै विदेशमा सन्त्रस्त र अलपत्र अबस्थामा रहेका छन् । यूवाहरुलाई सुरक्षित देशमा फर्काउने कार्य पनि तदारुखताकासाथ हुन सकिरहेको छैन । विदेशिन बाध्य बनाइएका यूवाहरु संकटको बेलामा पनि आफ्नो देशको सरकारले वास्ता नगरेको, झर्कोफर्को गरेर र महँगको मूल्यमा स्वदेश फर्किन बाध्य तुल्याएको जस्ता गुनासो गरिरहेका छन् । वास्तवमा यो कम दुःखलाग्दो कुरा होइन । किनकि आफ्नो देशको सरकारसँग बिदेश स्वदेश जहाँ पनि रहेका जन समुदायले संकटकै बेला सुरक्षा र समर्थनको अपेक्षा बढी गरेको हुन्छ । यो स्वभाविक कुरा नै हो । तर राज्यको असंवेदनशीलताले गर्दा यूवाहरु बिदेशमा अहिले पनि बिचल्लीमा परेका र  किम कत्र्तब्य बिमुढ जस्तै भएर कष्टपूर्ब समय बिताउन बाध्य बनिरहेका छन् ।

यद्यपि यो कोभिड–१९ महामारी अस्थाई हो र यसको म्याद सकिन्छ । आउदो बर्ष लाग्दालाग्दै २०२१ देखि यो मत्थर भएर जाने र त्यो बेलासम्म यो महामारी बिरुद्ध खोप पनि बनिसकेर बजारमा आउने कुरा सर्बत्र बिज्ञहरुले औल्याउदै आएका पनि छन् । तर कोरोनाले बिश्व अर्थतन्त्रमा पारेको असर गम्भीर प्रकृतिको छ । त्यसैले अब बिदेशमा यूवाहरुलाई जान पहिलाको जस्तो सापेक्षरुपमा सहज स्थिति पनि छैन । 

त्यसैले स्वदेशमै रोजगारीको सिर्जना गर्ने र यूवाशक्तिलाई त्यसमा लगाउने आजको ज्वलन्त राष्ट्रिय आवश्यकता र चुनौती रहेको छ । यसको लागि कृषि क्षेत्रमा आमूल परिवर्तनको अग्रागामी र उन्नत कदम अपरिहार्य बनेको छ । तर राज्यले यसबारे सामान्यरुपमा यान्त्रिक किसिमले सोच्ने बाहेक कुनै गम्भीर गृहकार्य गरेको, छलफल चलाएको र श्रमशील यूवा शक्तिलाई यस क्षेत्र आकर्षित गर्ने र काम दिन सक्ने स्थिति देखिदैन । यो भने अत्यन्तै गम्भीर चिन्ताको बिषय हो । यो यूवा बेरोजगारीले उत्पन्न गर्ने अकल्पनीय आर्थिक, राजनीतिक, सामाजिक र सांस्कृतिक समस्याका बारेमा राज्यको ध्यान गम्भीररुपमा गएन भने त्यसले स्थितिलाई अझ बिकराल बनाउने कुरा भने निश्चित नै छ ।

Tags: कोरोना भाइरसबेरोजगारीवैदेशिक रोजगारी

तपाईको प्रतिक्रिया

Related Posts

पाँच जना प्रहरी अतिरिक्त महानिरीक्षकहरू दर्ज्यानी चिन्हद्वारा सुशोभित
पहरा विशेष

पाँच जना प्रहरी अतिरिक्त महानिरीक्षकहरू दर्ज्यानी चिन्हद्वारा सुशोभित

4 days ago
कैलाली बहुमुखी क्याम्पसको स्ववियु निर्वाचनमा नेकपा(एस) र एमाले एकताबद्ध भएर जाने निर्णय
पहरा विशेष

कैलाली बहुमुखी क्याम्पसको स्ववियु निर्वाचनमा नेकपा(एस) र एमाले एकताबद्ध भएर जाने निर्णय

5 days ago
लटिनाथ बहुमुखी क्याम्पसको सभापतिमा अखिल क्रान्तिकारीका कोट्टारी
पहरा विशेष

लटिनाथ बहुमुखी क्याम्पसको सभापतिमा अखिल क्रान्तिकारीका कोट्टारी

6 days ago
नेपालको हिमाली क्षेत्रपछी तराईतिर आँखा लाउदै चीन
पहरा विशेष

नेपालको हिमाली क्षेत्रपछी तराईतिर आँखा लाउदै चीन

2 weeks ago
नौगाडमा कृषकहरुलाई ४ हजार बढी ओखर र किविका बिरुवा वितरण
पहरा विशेष

नौगाडमा कृषकहरुलाई ४ हजार बढी ओखर र किविका बिरुवा वितरण

2 weeks ago
मधेश प्रदेशको मुख्यमन्त्रीमा कांग्रेसको दाबी
पहरा विशेष

मधेश प्रदेशको मुख्यमन्त्रीमा कांग्रेसको दाबी

2 weeks ago

ताजा समाचार

सरकारी सवारी साधनको चरम दुरुपयोग

सरकारी सवारी साधनको चरम दुरुपयोग

41 mins ago
संवैधानिक हिन्दु आयाेग गठन गर्न कांग्रेस युवा नेता शाहकाे माग

संवैधानिक हिन्दु आयाेग गठन गर्न कांग्रेस युवा नेता शाहकाे माग

1 day ago
पाँच जना प्रहरी अतिरिक्त महानिरीक्षकहरू दर्ज्यानी चिन्हद्वारा सुशोभित

पाँच जना प्रहरी अतिरिक्त महानिरीक्षकहरू दर्ज्यानी चिन्हद्वारा सुशोभित

4 days ago
जी२० को अध्यक्षतामा भारत भुटानसहित दक्षिण एसियाका लागि गौरवको विषय: भुटानी मन्त्री

जी२० को अध्यक्षतामा भारत भुटानसहित दक्षिण एसियाका लागि गौरवको विषय: भुटानी मन्त्री

4 days ago
संकटमा पाकिस्तानी लोकतन्त्र

संकटमा पाकिस्तानी लोकतन्त्र

4 days ago


पहरा नेपाल मिडिया प्रा.लि द्वारा संचालित
सूचना विभाग दर्ता नं. :  २०११/०७७/०७८ 
प्रेस काउन्सिल दर्ता नं. :  २१९१ 

सम्पर्क कार्यालय: काठमाडौं-१० नेपाल
शाखा कार्यालय: मार्मा-४ दार्चुला
सम्पर्क नं.: +977-9863182666
इमेल : pahara[email protected]

कार्यकारी निर्देशक/सम्पादक: निशा तमाङ
सम्पर्क नं. :  +977-9860176952
सह-सम्पादक : नरबहादुर पाल

हामी सामाजिक संजालमा

Facebook Twitter Youtube Instagram LinkedIn

समाचार

समाज
विचार
राजनीति
राष्ट्रिय
मनोरन्जन
खेलकुद
अन्तर्राष्ट्रिय
अर्थ/वाणीज्य
कोरोना भाइरस

प्रदेश

प्रदेश १
प्रदेश २
बागमती प्रदेश
गण्डकी प्रदेश
प्रदेश ५
कर्णाली प्रदेश
सुदूरपश्चिम प्रदेश
गजल-कविता
विज्ञान/प्राविधि

विविध

समाचार
प्रदेश
रोचक
अपराध
अन्तर्वार्ता
पत्र-पत्रिका
पहरा विशेष
फोटो फिचर
धर्म-सांस्कृति

Copyright © 2020. Pahara Nepal Media Group. Powered by ProTech

  • Privacy Policy
No Result
View All Result
  • गृहपृष्ठ
  • समाचार
  • कोरोना भाइरस
  • समाज
    • दुर्घटना
    • स्वास्थ्य
    • अन्तर्वार्ता
    • पहरा विशेष
    • प्रहरी/सुरक्षा
  • राजनीति
  • प्रदेश
    • प्रदेश १
    • प्रदेश २
    • बागमती प्रदेश
    • गण्डकी प्रदेश
    • प्रदेश ५
    • कर्णाली प्रदेश
    • सुदूरपश्चिम प्रदेश
  • राष्ट्रिय
  • अन्तराष्ट्रिय
  • अर्थ/वाणीज्य
  • मनोरन्जन
  • खेलकुद
  • विचार
  • विविध
    • रोचक
    • पत्र-पत्रिका
    • राशिफल
    • फोटो फिचर
    • धर्म/सांस्कृति
    • कला/शैली
    • प्राविधि