Pahara Nepal
  • गृहपृष्ठ
  • समाचार
  • कोरोना भाइरस
  • समाज
    • दुर्घटना
    • स्वास्थ्य
    • अन्तर्वार्ता
    • पहरा विशेष
    • प्रहरी/सुरक्षा
  • राजनीति
  • प्रदेश
    • प्रदेश १
    • प्रदेश २
    • बागमती प्रदेश
    • गण्डकी प्रदेश
    • प्रदेश ५
    • कर्णाली प्रदेश
    • सुदूरपश्चिम प्रदेश
  • राष्ट्रिय
  • अन्तराष्ट्रिय
  • अर्थ/वाणीज्य
  • मनोरन्जन
  • खेलकुद
  • विचार
  • विविध
    • रोचक
    • पत्र-पत्रिका
    • राशिफल
    • फोटो फिचर
    • धर्म/सांस्कृति
    • कला/शैली
    • प्राविधि
English
No Result
View All Result
TRENDING
covid-19 कोरोना भाइरस Coronavirus कोरोना भाइरस संक्रमण कोरोना संक्रमितको मृत्यु नेकपा कोरोना संक्रमण मुक्त प्रधानमन्त्री ओली
  • गृहपृष्ठ
  • समाचार
  • कोरोना भाइरस
  • समाज
    • दुर्घटना
    • स्वास्थ्य
    • अन्तर्वार्ता
    • पहरा विशेष
    • प्रहरी/सुरक्षा
  • राजनीति
  • प्रदेश
    • प्रदेश १
    • प्रदेश २
    • बागमती प्रदेश
    • गण्डकी प्रदेश
    • प्रदेश ५
    • कर्णाली प्रदेश
    • सुदूरपश्चिम प्रदेश
  • राष्ट्रिय
  • अन्तराष्ट्रिय
  • अर्थ/वाणीज्य
  • मनोरन्जन
  • खेलकुद
  • विचार
  • विविध
    • रोचक
    • पत्र-पत्रिका
    • राशिफल
    • फोटो फिचर
    • धर्म/सांस्कृति
    • कला/शैली
    • प्राविधि
English
No Result
View All Result
nepalvani-logo
No Result
View All Result

करोड़ौंको ज्यान लिने ‘स्पेनिश फ्लू’ जस्तो छैन ‘कोरोना’ ?


– लोकनारायण सुबेदी

आज सारा संसार कोरोना भाइरसको सन्त्रासले सन्तप्त छ । हुन पनि अहिलेसम्म कोरोना भाइरस सारा संसारभरी फैलिसकेको छ र यसबाट २ करोड २६ लाख जति मानिस संक्रमित भइसकेका र भइरहेका छन् भने झण्डै ८ लाख जति मानिस अकाल मृत्युबाट कालकलबित भइसकेका छन् ।  यसलई बिश्वब्यापी महामारीको रुप लिएको बिश्व स्वास्थ्य संगठनले घोषणा गरिसकेको पनि ६ महिना बितिसकेको  छ । त्यसैले आज यो बिश्वब्यापी चिन्ता र चासोका अत्यन्तै संबेदनशील र अझ स्वास्थ्य सम्बन्धी  गम्भीर बिषय बन्न पुगेको मात्रै छैन यसले पारेको चौतर्फी असरबाट ठप्प हुन पुगेका आर्थिक सामाजिक गतिबिधिका कारणले पनि यो महामारीको बिषय अत्यन्तै गम्भीर र सोचनीय बन्न पुगेको छ । यद्यपि अझै पनि ज्ञाताहरु भन्छन् — यो भाइरस १९१८  मा फैलिएको ‘स्पेनिश फ्लू’ जस्तो खतरनाक अझै पनि छैन । उनीहरु बारम्बार यो कुरा जानकारी दिइरहेका र   औंल्याइरहेका छन् । जे भए पनि अहिले बिश्वब्यापी रुपमा  फैलिएको कोरोना भाइरसको प्रकोपले आजभन्दा १०२ बर्ष अघि फैलिएको  स्पेनिश फ्लूको त्यो डरलाग्दो स्मरणलाई ताजा बनाइ दिएको छ ।

त्यतिबेला बिश्व पहिलो बिश्व युद्धको  समाप्ति पछि १९१८ मा जब त्यो युद्धको बिभिषिकाबाट बौरिने प्रयत्न हुँदै थियो त्यसैबेला यो स्पेनि फ्लूले नराम्रोसँग सताएको थियो । भनिन्छ त्यो युद्ध स्वय पनि त्यो रोग फैलिन एउटा कारक बनेको थियो । त्यसको मारमा परेर त्यतिबेला ६ करोडदेखि १० करोड जति मानिस मारिएको औंल्याइन्छ । भनिन्छ, पहिलो बिश्व युद्धमा जति मानिस मारिएका थिए त्यसको दुई  गुणाभन्दा पनि बढी मानिस यो स्पेनिश फ्लूले मारेर मृत्युको चीसो निन्द्रामा सुताइ दिएको थियो । यद्यपि शुरुशुरुमा स्पेनले त्यो महामारीमाथि पर्दा लगाउन कोशिश गरेको थियो । तर त्यो ब्यापक रुपमा फैलिएपछि त्यसलाई ढाकछोप गर्न स्पेन असफल भएको थियो ।

यतिबेला बिश्वभरी नै फैलदो कोरोना भाइरसको कहरलाई हेरेर यसलाई आधिकारिक रुपमा नै बिश्व महामारीको संज्ञा दिइसकिएको छ । त्यसैले यो कोरोनाको सन्त्रासले पुरानो स्पेनिश फ्लूको भयावह सम्झनालाई ताजा गराएको पनि हो । बिज्ञान र प्रबिधिको बिकासले आजको जस्तो सूचना प्राप्त गर्न सकिने अबस्था नभएको बेलामा समेत ५ देखि १० करोड त्यस फ्लूबाट मारिएको कुरा बाहिर आएको थियो भने सूचना माध्यमहरुको बढी बिकास भएको हुन्थ्यो भने त्यो संख्या अझ बढी पनि हुन सक्ने अनुमान गर्न सकिन्छ । वास्तवमा आजसम्मको बिश्व मानब समुदायको इतिहासमा सबैभन्दा ज्यानमारा भीषण महामारी त्यही स्पेनिश फ्लू थियो भन्ने गरिन्छ । यसको बारेमा कुरा चल्दा अहिलेका अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पका हजुर बा पनि त्यस फ्लूको शिकार बनेका थिए भनिन्छ । अहिले कोरोना भाइरस र त्यतिबेलको स्पेनिश फ्लूको तुलना किन गरिदै छ भने यी दुबै महामारीले बिश्वका मानिसहरुलाई भित्रैदेखि एकदमै नराम्रोसँग हल्लाइदिएको छ ।

त्यतिबेला स्पेनिश फ्लूको केन्द्र स्पेन थियो । त्यो १९१८ को समय थियो । त्यसबेला बिश्वयुद्ध चल्दै थियो । तीन देश —अमेरिका, बृटेन र फ्रान्समा यो रोगले ढोका ढक्ढक्याई सकेको थियो ।  पछिबाट स्पेनलाई पनि यस फ्लूले अछुतो छोडेन । शुरुशुरुमा  समाचार माध्यमहरुले  त्यस रोगलाई ढाकछोप गर्न कोशिश गरे । यद्यपि समयमै थाहा भएको भए सम्हाल्न सकिने स्थिति थियो पनि भनिन्छ । यो कुरा हालै लौरा स्पिननी नामका ब्यक्तिले बेलायतको प्रसिद्ध पत्रिका ‘द गार्जियन’को केही समय पहिलाको एउटा लेखमा  जानकारी दिएका हुन् । त्यो बेला स्पेन यो फ्लूको बिषयमा तटस्थ थियो । यसकारण उसले आफ्ना सञ्चार माध्यमलाई सेन्सर गरेको थिएन । त्यो फ्लूको सूचना सबैभन्दा पहिला स्पेनमा दर्ज गरिएको थियो । त्यसैकारण यसलाई ‘स्पेनिश फ्लू’ भनिएको पनि हो । यद्यपि ब्राजिलका मानिसहरुले भने त्यसलाई ‘जर्मन फ्लू’ भनेका थिए भने सेनेगलका मानिसहरुले ‘ब्राजिलियन फ्लू’ पनि भनेका थिए ।

अहिलेको महामारीलाई किन राखियो  ‘कोरोना’ नाम ?

यो कोरोना भाइरसको केन्द्र चीनको हूबे प्रान्तको वूहान शहर रहेको छ । त्यसो भए तापनि स्पेनिश फ्लू जस्तो यसलाई चिनीयाँ फ्लू भनिएन । यद्यपि अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले भने शुरुशुरुमा यसलाई वूहान भाइरस र अलि पछि चिनीया भाइरस भनेर उडाउन नखोजेका होइनन् ।अन्त्यतः बिश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्ल्यूएचओ) ले यसको नाम राख्यो । त्यसले २०१५ मा कुनै पनि बिमारीको नाम दिने बारेमा दिशानिर्देशन गरेको थियो । त्यही कारण हो कि कोरोनालाई चिनीया प्लेग या फ्लू आदि त्यस्तो केही भनिएन । यसलाई कोभिड—१९ को संज्ञा यसकारण दिइयो कि यो महामारीलाई कुनै एक देशको नाममा न घिसारियोस् र यो मानिस बिरुद्धको साझा बिश्व रोगको सब्र मिलेर सामना गरुन् भन्ने कुरा पनि यसमा अन्तरनिहीत छ ।

के कोरोना भाइरस र स्पेनिश फ्लूको तुलना आबश्यक छ ? यो प्रश्न पनि उठेको छ ।  यस  सम्वन्धमा लौरा स्पिननीले द गार्जियनको आफ्नो लेखमा प्रश्न खडा गरेका छन् । उनले लेखेका छन् — ‘के हामीले कोभिड—१९को तुलना स्पेनिश फ्लूसँग गर्नु पर्दछ ?’ । त्यो फ्लू र कोभिड—१९ बन्ने भाइरसहरु  दुइ बेग्ला बेग्लै परिबारका हुन् । SARS- COV.2 का कारणले कोभिड — १९ आयो जुन कोरोना भाइरससँग सम्वन्धित छ । यसमा र SARS (सिभियर एक्यूट रेस्पिरेटोरी सिण्ड्रोम) जुन २००२ मा चीनमा उत्पन्न भएको थियो यस्तै अर्को MERS – मिडल इस्ट रेस्पिरेटोरी सिण्ड्रोम भन्ने भाइरस भने २०१२ मा साऊदी अरबमा शुरु भएको थियो । यी दुबैका बीच धेरै कुरामा समानता छ ।

किन स्पेनिश फ्लूजति खतरनाक छैन कोरोना भाइरस ?

गार्जियनको आफ्नो त्यो लेखमा  स्पिननीले बताएका छन् कि — ‘फ्लूको भाइरस जनसंख्याको माध्यमले तीब्र किसिमले र अपेक्षाकृत समानरुपले फैलिन्छ जब कि कोरोना भाइरस गुच्छामा संक्रमित हुने गर्दछ । यही कारणका आधारमा  सैद्धान्तिक रुपमा कोरोना भाइरसको प्रकोपलाई रोक्न सजिलो हुन्छ भनिन्छ । अर्को सबैभन्दा महत्वपूर्ण कुरा के भने १९१८ को समयभन्दा अहिले धेरै कुरामा ठूलो परिवर्तन आइसकेको छ । उतिबेला १९१८ मा ठूलो संख्यामा मानिसहरु धार्मिक नेताहरुमाथि नै सबैभन्दा बढी भरोसा गर्ने गर्दथे । त्यतिबेला मानिसहरुलाई स्वास्थ्य सम्वन्धि जानकारी पनि धेरै नै कम हुने गर्दथ्यो या स्वास्थ्य सम्बन्धि सल्लाह उनीहरु धेरै कम मान्दथे । उदाहरण नै दिने हो भने पनि त्यतिबेला स्पेनिश शहर जमोरामा स्वास्थ्य अधिकारीहरुभन्दा भिन्न स्थानीय धर्माधिकारी  बिशपले सन्त रोकोको सम्मानमा फ्लूको बेलामा लगातार नौ दिनसम्म साँझको प्रार्थना गर्ने आदेश दिएका थिए । यद्यपि त्यसबेला पनि  स्पेनको जमोरा शहरमा  नै स्पेनिश फ्लूले सबैभन्दा बढी मानिस मरेको त्यतिबेलाको अभिलेख रहेको छ । भनिन्छ कि  त्यहाँ मर्नेहरुको तथ्यांक  पूरै यूरोपमा सबैभन्दा बढी रहेको थियो  ।

यति हुूँदा हुँदै पनि आजको २१औं शताब्दीमा, त्यसमा पनि बिज्ञान प्रबिधिले अकल्पनीय प्रगति गरेको समयमा पनि यस्तो महामारीको सामना गर्ने कुनै औषधी नहुनु आफैमा एउटा गम्भीर यक्ष प्रश्न हो । यद्यपि अहिले बिभिन्न देशले यसका बिरुद्ध खोपको खोज अनुसन्धानमा तीब्रता दिइरहेको छन् । रुसले त खोप निकालेर परीक्षण गरेको कुरा पनि प्रकाशमा ल्याइसकेको छ । चीन, अमेरिका र यूरोपका अन्य देश लगायत भारत र नेपालले समेत खोप बनाउने कार्यमा जुटेको र आगामी जनवरीसम्ममा यो सार्वजनिक हुने कुराहरु पनि प्रकाशमा आइसकेको छ । बिश्वको यो चूनौतिलाई बिज्ञानले अबश्य पनि सही सामना गर्ने छ र यस्ता रोगहरु आगामी दिनमा समूल नष्ट गर्ने स्थिति निर्माण गर्न बिश्वका बैज्ञानिकहरु लाग्नेछन् भन्ने कुरामा बिश्वास र भर गर्नुभन्दा भिन्न कुनै बिकल्प पनि बिश्व मानब समुदायका अगाडि छैन ।

Tags: Coronavirus

तपाईको प्रतिक्रिया

Related Posts

अस्पतालकै कारण दश बिगाहमा बजारको माहोल बन्यो, राधा गौतम
पहरा विशेष

अस्पतालकै कारण दश बिगाहमा बजारको माहोल बन्यो, राधा गौतम

5 hours ago
स्वास्थ्य क्षेत्रको विकाससँगै दश बिगाहमा होटल रेष्टुराँको व्यवसाय बढ्दै
पहरा विशेष

स्वास्थ्य क्षेत्रको विकाससँगै दश बिगाहमा होटल रेष्टुराँको व्यवसाय बढ्दै

1 day ago
शिक्षण अस्पतालका कारण कोहलपुरको आर्थिक उन्नतीमा सहयोगशिक्षण अस्पतालका कारण कोहलपुरको आर्थिक उन्नतीमा सहयोग
पहरा विशेष

शिक्षण अस्पतालका कारण कोहलपुरको आर्थिक उन्नतीमा सहयोगशिक्षण अस्पतालका कारण कोहलपुरको आर्थिक उन्नतीमा सहयोग

5 days ago
कोरोनापछि दश विगाह क्षेत्रको व्यापारमा ठुलो असर, मेडिकल कलेजमा बिरामी आउन थालेपछि केही राहत
पहरा विशेष

कोरोनापछि दश विगाह क्षेत्रको व्यापारमा ठुलो असर, मेडिकल कलेजमा बिरामी आउन थालेपछि केही राहत

6 days ago
तरकारी खेतीबाट वार्षिक १५ लाख कमाइ
पत्र-पत्रिका

तरकारी खेतीबाट वार्षिक १५ लाख कमाइ

1 week ago
विद्यार्थीलाई कांग्रेस महामन्त्री गगनको मन्त्र : जिन्दगीको सबैभन्दा ठूलो कुरा नै खुशी हो
पत्र-पत्रिका

विद्यार्थीलाई कांग्रेस महामन्त्री गगनको मन्त्र : जिन्दगीको सबैभन्दा ठूलो कुरा नै खुशी हो

1 week ago

ताजा समाचार

अस्पतालकै कारण दश बिगाहमा बजारको माहोल बन्यो, राधा गौतम

अस्पतालकै कारण दश बिगाहमा बजारको माहोल बन्यो, राधा गौतम

5 hours ago
स्वास्थ्य क्षेत्रको विकाससँगै दश बिगाहमा होटल रेष्टुराँको व्यवसाय बढ्दै

स्वास्थ्य क्षेत्रको विकाससँगै दश बिगाहमा होटल रेष्टुराँको व्यवसाय बढ्दै

1 day ago
शिक्षण अस्पतालका कारण कोहलपुरको आर्थिक उन्नतीमा सहयोगशिक्षण अस्पतालका कारण कोहलपुरको आर्थिक उन्नतीमा सहयोग

शिक्षण अस्पतालका कारण कोहलपुरको आर्थिक उन्नतीमा सहयोगशिक्षण अस्पतालका कारण कोहलपुरको आर्थिक उन्नतीमा सहयोग

5 days ago
कोरोनापछि दश विगाह क्षेत्रको व्यापारमा ठुलो असर, मेडिकल कलेजमा बिरामी आउन थालेपछि केही राहत

कोरोनापछि दश विगाह क्षेत्रको व्यापारमा ठुलो असर, मेडिकल कलेजमा बिरामी आउन थालेपछि केही राहत

6 days ago
तरकारी खेतीबाट वार्षिक १५ लाख कमाइ

तरकारी खेतीबाट वार्षिक १५ लाख कमाइ

1 week ago


पहरा नेपाल मिडिया प्रा.लि द्वारा संचालित
सूचना विभाग दर्ता नं. :  २०११/०७७/०७८ 
प्रेस काउन्सिल दर्ता नं. :  २१९१ 

कार्यालय: काठमाडौं-१० नेपाल
सम्पर्क नं.: +977-9863182666
इमेल : [email protected]
संचालक/संवाददाता
:
धिरज सिंह बिष्ट
कार्यकारी निर्देशक/सम्पादक: निशा तमाङ
सम्पर्क नं. :  +977-9860176952
सह-सम्पादक : लक्ष्मी जैसी घोडासैनी

हामी सामाजिक संजालमा

Facebook Twitter Youtube Instagram LinkedIn

समाचार

समाज
विचार
राजनीति
राष्ट्रिय
मनोरन्जन
खेलकुद
अन्तर्राष्ट्रिय
अर्थ/वाणीज्य
कोरोना भाइरस

प्रदेश

प्रदेश १
प्रदेश २
बागमती प्रदेश
गण्डकी प्रदेश
प्रदेश ५
कर्णाली प्रदेश
सुदूरपश्चिम प्रदेश
गजल-कविता
विज्ञान/प्राविधि

विविध

समाचार
प्रदेश
रोचक
अपराध
अन्तर्वार्ता
पत्र-पत्रिका
पहरा विशेष
फोटो फिचर
धर्म-सांस्कृति

Copyright © 2020. Pahara Nepal Media Group. Powered by ProTech

  • Privacy Policy
No Result
View All Result
  • गृहपृष्ठ
  • समाचार
  • कोरोना भाइरस
  • समाज
    • दुर्घटना
    • स्वास्थ्य
    • अन्तर्वार्ता
    • पहरा विशेष
    • प्रहरी/सुरक्षा
  • राजनीति
  • प्रदेश
    • प्रदेश १
    • प्रदेश २
    • बागमती प्रदेश
    • गण्डकी प्रदेश
    • प्रदेश ५
    • कर्णाली प्रदेश
    • सुदूरपश्चिम प्रदेश
  • राष्ट्रिय
  • अन्तराष्ट्रिय
  • अर्थ/वाणीज्य
  • मनोरन्जन
  • खेलकुद
  • विचार
  • विविध
    • रोचक
    • पत्र-पत्रिका
    • राशिफल
    • फोटो फिचर
    • धर्म/सांस्कृति
    • कला/शैली
    • प्राविधि