भुर्चअल श्राद्ध गर्ने पण्डित होइनन्, व्यापारी हुन् : प्रा.डा. माधव भट्टराई

काठमाडौं ।  सबैलाई थाहा छ कि अहिले परिस्थिति असहज छ । तर, हाम्रो धार्मिक परम्पराहरु त्यति धेरै जडसुत्रीय पनि छैनन् । सोह्र श्राद्धको विषयमा पनि लचकता अपनाउन सकिन्छ ।

सोह्र श्राद्ध यही दिनमा नै गर्नुपर्छ भन्ने अनिवार्यता छैन । अष्टमीमा गर्न पाइन्छ । एकादशीमा गर्न पाइन्छ । बाबुको तिथिमा वा हजुरबाको तिथिमा गर्न पाइन्छ । उस्तै परे दशैं लागेपछि पनि गर्न पाइन्छ । यति मात्र होइन, अन्तिम विकल्पका रुपमा पौषे औंशीमा पनि गर्दा हुन्छ । यतिसम्म लचकता छ । त्यसो भएकाले अहिले भुर्चअल श्राद्धको जुन फन्डा ल्याइएको छ, त्यो अनावश्यक र अवाञ्छित कुरा हो ।

भौतिकरुपमा नै पुरोहित उपस्थित हुन नसकेमा त्यस्तो श्राद्धको अर्थ र औचित्य हुँदैन । मलाई लाग्छ कि सरकारले अहिले रोकेको पनि छैन । महामारीकै बीचमा पनि सुरक्षित तरिकाले श्राद्ध गर्न गराउन नसकिने होइन । एउटा पण्डित यजमान कहाँ जाँदा जुलुस लिएर त जाँदैन । साइकलमा वा हिँडेर एक्लै नै जाने हो । यजमान र पण्डितबीच पनि दुरी कायम गरेर सुरक्षित तरिकाले श्राद्ध गराउन सकिन्छ । यदि यजमान र पण्डित दुवै क्वारेन्टाइनमा बसेका छन् भने त झन् सजिलो भइहाल्यो ।

अहिले त श्राद्धका सामग्रीहरु एउटै पसलमा सबै किन्न पाइन्छ । यजमानले सरजमहरु पहिल्यै किनेर तयारी राख्नुपर्यो । त्यसपछि पण्डितले गएर श्राद्ध गराइहाल्छन् । पण्डितले यजमानसँग हात मिलाउने वा अंकमाल गर्ने हाम्रो परम्परा होइन । त्यसैले शारीरिक संसर्ग बेगर नै काम सम्पन्न हुन सक्छ ।

त्यो पनि नगर्ने हो भने अरु पनि विकल्प छन् । अहिले नपढेका मान्छे कोही हुँदैन । बजारमा श्राद्धपद्धति भन्ने किताब किन्न पाइन्छ । त्यो ल्याएर आफैंले पढे पनि भयो । एउटा प्रतिनिधिका रुपमा ज्वाइँ–चेलालाई राखेर आफैंले श्राद्ध गर्न सकिन्छ ।

मुख्य कुरा श्रद्धा हो । यदि तपाईंमा आफ्नो पितृप्रति श्रद्धा छैन भने त जसरी गर्दा पनि भयो । नगर्दा पनि भयो । अहिले कतिपयले गर्दैनन् पनि । तर, यदि श्रद्धा छ भने श्राद्ध विधिपूर्वक नै गर्नुपर्छ । शास्त्रले भनेका कुराहरु पालना गर्नुपर्छ ।

महामारीमा सोह्र श्राद्धलाई के कसरी गर्न सकिन्छ भनेर मैले विद्वान गुरुहरुसँग पनि छलफल गरेको छु । कसैले पनि भर्चुअल श्राद्धलाई समर्थन गर्नुभएको छैन । मलाई धेरै व्यक्तिले फोन गरेर पनि जिज्ञासा राख्नुभएको छ । सबैलाई म यही भन्छु कि गरिसकेपछि विधिपूर्वक गरौं । विभिन्न बाहानावाजी गरेर अनलाइन श्राद्धको फन्डामा लाग्नु भनेको आफ्ना पितृहरुलाई छल गर्नु हो ।

यसरी अनलाइन श्राद्ध गराउँछौं भन्नेहरु पनि वास्तविक पण्डित वा पुरोहित होइनन् । उनीहरु नक्कली काम गर्ने व्यापारीहरु हुन् । – अनलाइन खबर